آثار باستانی اردستان

قنات مون اردستان

قدیمی ترین اثر تاریخی اردستان که قدمت آن به دوره ساسانیان و اشکانیان می رسد قنات مون است.

قنات مون که در قسمت قدیمی شهر اردستان قرار گرفته است طول زیادی دارد طول آن سه و نیم الی چهار کیلومتر است.

بانی ساخت این قنات به روایت برخی از افراد مقنی یزدی بوده و برخی می‌گویند عوامل حکومتی آن را بنا کردند .

در هر صورت این قنات دو طبقه جزو میراث فرهنگی اردستان است و به ثبت یونسکو هم رسیده است.

این قنات هنوز هم مثل قدیم کارایی خوبی دارد.

در آن زمان و با توجه به امکانات محدود قدیم ساخت آن بسیار شگفت انگیز و تحسین برانگیز میباشد و کاملا مشخص است که توسط فردی با معلومات مهندسی ساخته شده است.

در قدیم برای جلوگیری از تبخیر آب در فصل گرما خصوصاً در مناطق کویری قنات ها را بنا می کردند.

آب قنات ها از چشمه ها و چاه های آب تامین شده است.

چاهی که آب قنات مون از آن تأمین می‌شده عمق ۳۰ متری دارد و به آن چاه دوقلو میگویند.

بسیاری از قنات های ساخته شده در مناطق کویری که برای انتقال آب از سرچشمه به نقاط استفاده می شدند از بین رفته یا خشک شدند ولی آب قنات مون همچنان شیرین ،خنک و قابل شرب است.

این قنات دو طبقه دارای دو کانال میباشد که ۲۰۰ متر با یکدیگر فاصله دارند.

در هر طبقه از این قنات دو مسیر متفاوت برای عبور آب وجود دارد که کاملا از هم جدا هستند و قدمت قنات بالایی بیشتر است.

در واقع به علت وجود دو مسیر آبی جدا از هم قنات دو کاناله طراحی شده است.

تنها قنات دوطبقه ی جهان در محله ی مون اردستان قرار گرفته است و طراحی آن هر بیننده ای را به تحسین وا میدارد.

آتشکده ی مهر اردشیر زواره

یکی دیگر از آثار باستانی اردستان آتشکده ی مهر اردشیر زواره می باشد که در ادامه به معرفی آن می پردازیم:

قبل از ورود اسلام به ایران ایرانیان دین زرتشتی داشتند اولین دینی که قبل از اسلام بت پرستی نمی‌کرد.

بلکه از اهورامزدا یعنی خدای خیر و شر تبعیت می کرد همین دین زرتشت بود.

بر خلاف باور عامه که زرتشتیان آتش پرست می باشند آنها تنها آتش را مقدس و پاک می دانند.

علت نامگذاری آتشکده به معنی جای پاک و مقدس و روشن به همین دلیل است.

مردم اردستان باستان نیز زرتشتی بودند و بر همین اساس آتشکده هایی داشتند که یکی از آنها آتشکده مهر اردشیر است که قدمت آن به دوره ساسانیان برمیگردد.

شاید علت نامگذاری اردستان به معنی جای پاک هم وجود همین آتشکده باشد.

مهر اردشیر از دو قسمت یعنی مهر و اردشیر تشکیل می‌شود.

مهر ایزدی ایرانی است که در دوران باستان پرستش می شده و پیش از ظهور زرتشت پرستش آن رواج داشته است و برای پرستش آن معبدی به نام مهر بنا کردند.

در دوره ساسانیان و با رواج دین زرتشت بهمن پسر اسفندیار که به او اردشیر هم می‌گفتند این معبد را به آتشکده تبدیل کرد و نام آن را آتشکده مهر اردشیر نهاد.

هرچندصحت این نقل چندان مشخص نیست و نیازمند شواهد و دلایل بیشتری می باشد.

مسجد جامع اردستان

همانطور که گفتیم اردستان قبل از اسلام دین زرتشت را دین خود قرار داده بود .

بعد از اسلام اکثر آتشکده های زرتشتیان اردستان تبدیل به مسجد شد.

یکی از این مساجد که قدمت آن به دوره ساسانیان می رسد مسجد جامع اردستان است .

در هر شهری بزرگترین مسجد را مسجد جامع می گفتند.

از لحاظ شکل معماری مسجدی چهار ایوانی است و دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام محسوب می شود.

بنای این مسجد در دو طبقه قرار گرفته است و از این جهت اولین مسجد دو طبقه جهان اسلام محسوب می‌شود.

از لحاظ معماری شامل شبستان ورودی ایوان منار و صحن می باشد.

صحن در وسط مسجد قرار دارد و ایوان ها در اطراف بنا شده اند.

هر کدام از ایوان ها نامی دارند و سقف آنها مزین به نقاشی و آیات قرآنی است.

ایوان شرقی که به آن صفحه امام حسین یا صفحه امیر جمله نیز می گویند به وسیله امیر جمله در قرن ۱۱ هجری ساخته شده است بر روی یک لنگه در آن شعری نوشته شده است.

ایوان شمالی توسط حیدر علی بن ذوالفقار اردستانی در قرن  10و در زمان حکومت صفویان ساخته شد.

ایوان جنوبی یا ایوان صاحب الزمان که قدمت زیادی دارد و گنبدخانه و ایوان ها را نیز شامل می‌شود مربوط به دوره سلجوقیان است.

آجرکاریهای گنبد از شاهکارهای هنر دوره سلجوقیان محسوب می شود.

کتیبه ای به خط ثلث در طاق ها و اطراف شبستان دیده می شود.

ایوان غربی یا ایوان امام حسن مجتبی یا حکیم الملک که مناره های مسجد در بالای همین ایوان غربی بنا شده اند کتیبه‌ای به خط نستعلیق در همین ایوان وجود دارد.

در واقع این مسجد از زمانی که آتشکده بود تا زمان تکمیل آن به صورت مسجد چهار ایوانی تاریخچه ای دارد و تاریخچه ی آن شامل سه دوره است.

دوره اول زمانیست که آتشکده تبدیل به مسجدی با شبستان شد.

این اتفاق در قرن سوم هجری رخ داد و ساخت آن سبک خراسانی داشت.

دوره دوم زمانی بود که در مسجد تغییراتی دادند و آن را کوشک مانند ساختند.

دوره سوم زمانی بود که مغولان به ایران حمله کردند و این مسجد توسط هلاکوخان مغول در قرن ۷ تخریب شد و بعدها به صورت چهارایوانی مثل مسجد جامع اصفهان و به شیوه رازی بازسازی شد.

از دیگر مساجد اردستان مسجد امام حسن مجتبی از مساجد دوره سلجوقیان است.

برخی علت نامگذاری آن را نماز خواندن امام حسن علیه السلام در آن می دانند.

از این مسجد تنها یک منار باقی مانده است که به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.

در کنار مسجد امام حسن می توان از مسجد خسرو نام برد.

آرامگاه امیر اویس یا سنگ سفید در قبرستان اردستان محل دفن یکی از سرداران شاه اسماعیل صفوی است که از جاهای تاریخی اردستان محسوب می‌شود .

از جمله دیگر آثار تاریخی اردستان میتوان از آب انبار اردستان مقبره پیر مرتضی قنات ارونه و خانه امیران یاد کرد.

جهت رزرو هتل در بند زواره و اقامت حتما با کارشناسان ما ارتباط برقرار نمایید.